Mendel Bezelye İle Uğraşırken

Gregor Mendel, 1850'li yıllara gelinceye kadar Fizik, Matematik ve Felsefe dersleri alıyor. Bağlı olduğu kilisenin başrahibinin maddi desteği ile okuduğu Viyana Üniversitesi'nde botanik alanında eğitim alıyor. Onu kalıtım (genetik) biliminin öncüsü yapan eğitimi kilisenin yardımıyla alıyor. Kendisi genetiğin en önemli kavramlarından olan "baskın ve çekinik gen" kavramlarını ilk kullanan, alanın ilk prensiplerini ortaya koyan kimse oluyor. 

Mendel, yarı zamanlı rahiplik yaparken, kilisedeki başrahibin sayesinde dünyada genetik denen bilimin öncüsü olmuş. Bitkiler üzerine yaptığı çalışmalarla ortaya koyduğu prensipler kendisinden sonra gelen bilimadamlarının yolunu açmış. Genetik bugün insanlığın aşamadığı hastalıklara çözüm bulan bir bilim alanı. İnsanlık bugün DNA'sı olan hücre üretebiliyor. 

"1880'li yıllarda bezelye denen bitki ile uğraşan bir papaz" kendi ülkemizdeki dinamiklerle düşünüldüğünde kulağa komik geliyor. Bir cami imamı, bir medrese talebesi o yıllarda karnını doyurma dışında bir mesele ile uğraşabiliyor muydu acaba? Şartların "Sen önce hayatta kal" diyerek terbiye ettiği nesillerin çocuklarının da bilimsel çalışmalar yapıp yeni keşiflerde bulunması, bir alana yeni bir bakış getirmesi pek mümkün değil. Sürekli tehdit altında hisseden bir toplumun bireylerinden birkaçı kalanlara farklı baktığında, tehdit algısını normalleştirdiğinde ve sadece kendileri gibi olanlarla beraber olduğunda mümkün olacak şeyler aslında bunlar; yeni keşifler yapmak, yeni hastalıklara yeni tedaviler bulmak, hayatı kolaylaştıracak icatlar geliştirmek...
Refik Tırpan ALTAY