Mindfulness ve Pisa

Kelime anlamı “dikkatlilik, düşünceli olma, farkındalık”* olarak geçen mindfulness, psikolojide “mindfulness-based stress reduction (farkındalık temelli stres azaltma), mindfulness-based cognitive therapy (farkındalık temelli bilişsel terapi)”* şeklinde geçiyor. Türkçe’ye “bilinçli farkındalık” olarak çevrilmiş.

Mindfulness, esasında bir şeyi olduğu gibi kabullenmek, açıkça bakabilmek, “duyguları, duygulara kapılmadan fark edebilmek”, dikkati doğru yönlendirmek, en önemlisi de anı yaşama becerisini geliştirmektir. Bazı kaynaklarda Budizm esaslı öğreti olarak kabul ediliyor.**

Hayatın getirdiği zorluklara karşı küçük bir kaçamak yapmak, anlık bir haz oluşturmak değil kastedilen. Mindfulness, ciddi bir felsefe ve bir “öğreti”. Bu anlamda gayet realist bir yaklaşım. Ne ile karşılaşırsak karşılaşalım, karşılaştığımız anda bir bebeğin ya da küçük bir çocuğun yaklaştığı gibi olayı yargısız ve olduğu gibi kabullenme söz konusu. Tam bir olgunluk göstergesi. Bunun yanında akışa uyum sağlayabilmek, karşılaşılan deneyimlere karşı ilk kez karşılaşılıyor gibi hayretle bakabilmek, gerçeklerle yüzleşebilmek de bu anlayışın kabulleri. Bu saydıklarımla birlikte asıl vurgu anı yaşamak, anda olabilmek ve o anda farkındalığı yüksek seviyede tutabilmek. Anladığım kadarı ile asıl amaç bu. Çünkü işin terapi boyutundan bağımsız olarak bu yöntemi deneyen ya da deneme ihtiyacı hissedenlerin en çok karşılaştığı durum, insanların büyük bir çoğunluğunun o anda zihninin yaptığı işte olmaması ve kendini yaptığı işe yeterince vermemesi. Bu sosyal hayatta çok önemli bir sorun. Gün içinde karşılaştığınız insanların yarısı belki yarısından da fazlası o anda kendinde değil ve/veya fiilen bir işle uğraşsa da zihni uğraş alanında değil.

Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD), her üç yılda bir 15 yaş grubundaki öğrencilerin bilgi ve becerilerini PISA testi ile ölçüyor. En son 2018 yılında yapılan bu testte Türkiye, okuma, matematik ve fen bilimlerinde OECD’in ortalamasının altında kaldı. Bir önceki teste göre iyileşme gözükse de ülkemiz 37 ülke arasında 31. sırada yer aldı. Testin okuma kriteri bir metni sadece okumak değil elbette. Testte okuduğunu anlamak, eleştirel biçimde değerlendirebilmek ve yazarın ana fikrini irdeleyebilmek temel amaç.*** Bundan birkaç yıl önce dönemin Milli Eğitim Bakanı öğrencilerde odaklanma süresinin 15 dakikadan 3 dakikaya düştüğünü açıklamıştı. 40 dakikalık bir derste odaklanma süresi ortalama 3 dakika…

Mindfulness konusunda Türkiye’de hem akademik anlamda hem terapi anlamında çalışmalar yapılıyor. Öğreti son dönemlerde biraz daha popüler. Görünürde konudan bihaber değiliz. Ama pratik ve realite, durumun günden güne kötüye gittiğini gösteriyor. Bu durumda olunmasına sebep olan başta eğitim anlayışı ve sosyal anlayış olmak üzere birçok unsur var. Aynı unsurların bizi bu kötü durumdan çıkaracaklarını beklemek, bir şirketi batırmış ekibin aynı şirketi kurtarmaya çalışmasını beklemek gibi beyhude bir bekleyiş olur. Yeni bir zihin yapısı, yüksek bir farkındalığa sahip beyinlerin, hayata akma, kaliteyi yükseltme operasyonunu takdirle karşılamalı, yapılabiliyorsa operasyona dâhil olunmalı ve sabırla beklenmelidir.

*Tureng.com/ Mindfulness
**Wikipedia.org/ Bilinçli Farkındalık
*** https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-50639723

Nuri N. DOKUZOĞLU 03.08.2020 (Proje 99)