Hayat Kokusu

Ahlat Ağacı, 71. Cannes Film Festivali'nde Altın Palmiye ödüllerine aday gösterildikten sonra, filmin gösteriminin ardından aldığı bol alkış dışında ödül alamadı. Kimilerine göre filmin ödül alamamasında festivalde, 3 saat 9 dakikalık filmin kısaltılmasının istenmesine rağmen Nuri Bilge Ceylan’ın bunu kabul etmemesi etkili olmuş. İyi ya da kötü tarafları bir yana N.B.C. oyuncu kadrosunda Murat Cemcir gibi komedi filmlerinden tanıdığımız bir isme rol veriyor. Daha da garibi ise başrolde Doğu Demirkol var. Doğu, Nuri Bilge Ceylan’ın verdiği omuzla, Ahlat Ağacı gibi drama kategorisindeki bir sanat filminde başrol oynuyor. N.B.C. zaten oyuncu olan birini seçmek yerine Doğu gibi pek oyunculuk tecrübesi olmayan, hele hele bir sanat filmiyle anılacağını düşünmeyeceğimiz, stand up gösterileriyle bilinen, daha çok mizah yönü güçlü olan birini oynatarak risk alıyor. Başlarda tuhaf gelen bu oyuncu tercihi kamera arkası görüntüleri izlerken daha anlamlı hale geldi.

N.B.C.’nin aynı filmde rol verdiği deneyimli oyuncu Bennu Yıldırımlar’a kamera arkası çekimlerden tanık olduğumuz kadarıyla bazı ayarlar verdiğini görüyoruz. N.B.C. bir sahnedeki oyunu için Bennu Yıldırımlar’a şöyle diyor: “Yaa siz çok konsantre oluyorsunuz, konsantre olmayın. Okulda çok konsantre olmayı öğretiyorlar size. Konsantrasyon bozuyor zaten, böyle odaklanıyorsunuz işe. Odaklanmayın ya. Bırakın, aksın o kendi kendine. (Uzun ve anlamlı bir sessizlik.) Ya hiç yeri değil gibi ama hayat işte öyle zengin, küçük küçük, alakasız jestler mimikler var. Sizde onlar kalmıyor. Sırf gerekli şeyler kalıyor. O zaman da hayat kokusu olmuyor yani sırf rolün gerektirdiği mimikler ve jestlerden ibaret olmamalı hiçbir şey, hiçbir durum. O da işte odaklanma, konsantrasyon yüzünden kalıyor, geri her şey illumine oluyor.”

Yanlış konsantrasyona alıştığımızdan hayatta da bazen akmakta zorlanıyoruz. Akışın ne bir kokusu ne bir tadı ne de bir şekli vardır. Bazen akış, her şeyden daha büyüktür. O anlarda bazı pürüz gibi görünen unsurları es geçip akıştan kopmamak gerekir. Küçük esnafın küçük kaygılarla büyük kuşu kaçırması gibi kötü akış bazen eline neyi geçirdiyse daraltır.

Seyirci kitlesinin ve sektörün beslediği oyuncu kadrolarının yapay oyunculuklarından ötürü kötü oyunculara fena halde alıştık. Çünkü bozuk akan herhangi bir akışta doğru akmak mümkün değildir. N.B.C. film boyunca oyunculara müdahale ettiği birçok noktada oluşturmak istediği akışı korumaya çalışıyor. Deneyimli oyuncular için bazı akış unsurlarını görememek negatif öğrenmelerden kaynaklanan bir öğrenme, adaptasyon sorunu yaratıyor. Bazı şeyleri sıfırdan yapmak yarım kalanı tamamlamaktan daha kolay olsa gerek. Öncekilerden aldığımız “gerekli şeyler” bagajını boşaltamadan hayat kokusunu yakalayamıyoruz.
Behzat MALÙMAKA