Sizi Uyanık Tutan Şey Nedir?

The Mentalist dizisinin ilk bölümlerinde geçen bir diyalogda, bölümün ileriki sahnelerinde katil olduğu anlaşılacak olan psikiyatr, ailesini kaybetmiş Patrick Jane’e “Sizi uyanık tutan şey nedir?” şeklinde bir soru yöneltiyor. Jane, ortam okuması olan ve bunlardan doğru sonuçlar çıkarıp gerektiğinde farkındalığıyla sonucu manipüle etme ilmine sahip biri. Bu soruya muhatap olmasını gerektirecek tecrübe, bilgi, birikim ve gerekli alt yapıya sahip ve de uyanık olmama gibi bir bahanesi de yok.

Peki Jane’e sorulan bu sorunun yaşadığımız coğrafyada bir yeri var mı? Dağına, taşına, ırmağına “her nefis ölümü tadıcıdır” ruhu sinmiş cevval topraklarda "Bu sorunun muhatabı kimdir?" sorusunun muhatabı olmak ister misiniz?

Bir hadis-i şerifte insanların uykuda olduğundan ve ölünce uyanacaklarından bahsedilir. Bilindiği üzere bu uykunun asli yorumu, konusu kendi içinde çetrefilli yollar içerir. Bu yollara da çetin cevizler ve demir leblebilerle girilir. Zıtlıklar aleminde küçük bir yer kaplayan insan, özünde uyku ve uyanıklığı barındırır. Uyku da sadece göz kapaklarının kapanıp ne zaman uyuduğundan habersiz uyanmalardan ibaret değildir. Peki bahsettiğimiz uyku nedir?

-Dedim, Itır, biz bir örgütüz. Ve adam öldürüyoruz.-

Kısaca uyku, uyanık olmama hali. Mefhumu muhalifinden anlamaya çalışınca muhalif olmayanlar da uyanacaktır. (Evet, kelime oyunu.)

İlk soruyu, mefhumu muhalifi ile soralım: “Sizi uyanık tutmayan şey nedir?”. Pekala bunlar günlük işler, defaatle yapılan hatalar, kahvehane muhabbetleri, kuaför makasları (berberin makası olmayan) üzerinden yıllar geçmeden başka bir yalana inanma güdümlülüğü... Bu sorunun muhatap sırası bu şekilde uzar ha uzar. Adım atılan yerden geri dönüşün olmadığı bu durumlarda uykunun ve uyanıklığın arasında sıkışan garip bedenlere rastlanılır. Bu rastlantı ise manipüle edilmeye de meyillidir.

-Ne kadar uyanıksan o kadar az meyilli olursun.-

Kültürün barındırdığı rastlantılar karşısında uyanık duran manipüle edilmez. Sabit olmayıp hareket eden ve hareketini de sabitine göre belirleyenler Kadir gecesinde doğmasa da olur.

Son olarak;
Sizi uyanık tutacak şey nedir?

Alper A. İLERİGEL 05.11.2020 (Proje 99)