Biaslar

Bias kelimesi, eğilim, yanlılık, ön kabul, ön yargı anlamlarında kullanılıyor. Safsatalardan ayrı olarak günlük hayatta, kişilerin önceden öğrenip yanlış olduğunu zor fark ettiği düşünce alışkanlıklarını ifade eden bir kavram bias. Çocuk yetiştirmeden alışveriş yapmaya, ticarette doğru karar vermekten temizlik anlayışına hayatı kapsayan birçok düşünce alışkanlığı var. Çocuk yaşlardan itibaren edinilen bu alışkanlıkların bir kısmı hayatı kolaylaştırırken bir kısmı da kişinin farkında olmadan hayatı zorlaştırıyor, kişinin yanlış kararlar almasına sebep oluyor, başka hayatlara da zarar verebiliyor. Biaslar işte bu kötü, zarar veren, doğruya götürmeyen düşünce alışkanlıklarını ifade ediyor, yanılgıları.

Kognitif bias kavramı, 1972'de iki İsrailli, Yahudi uzman tarafından ortaya koyuldu. Daha çok kişilerin yargılama ve karar verme süreçlerinde sezginin yerini araştıran bu iki uzman, çeşitli anket ve deney çalışmalarını da kullanarak kognitif bias kavramını ortaya çıkardı.
Refik Tırpan ALTAY