İyi İnsan Olmak, İlkelere Bağlanmak

İyi bir insan olmayı ne ile ölçüyoruz? İyi davranışlar gerçekleştirmek, iyi insanlarla vakit geçirmek ve iyi olmaktan vazgeçmemekle mi ölçüyoruz iyi bir kimse olmayı? Peki iyi olmanın ölçüsü kişiden kişiye göre değişir mi? Bu konuda bir örnek beni düşündürüyor.

Bir tavşan tavşanlığa devam eder, ondan yırtıcı davranışlar beklenmez. Bir tavşan asla bir kuş yuvasını dağıtmaz. Peki bir kartalı ya da bir ayıyı düşünelim. Ayıyı düşünelim. Yırtıcı ve şiddet dolu eylemler beklenecek olan hayvan, bir ayıdır tavşan değil. Ayı, tabiatı gereği bazen bir tavşan gibi yavrusunu besler, yavrularına ayılık yapmaz. Bazen de bir tehdit unsuru olduğunda bütün gücünü bu tehdit unsurunu ortadan kaldırmak için kullanır. Bu noktada biz tavşan ve ayının aynı derecede iyi olduğundan neden bahsedemeyelim? O zaman, iyi olmanın ölçüsü tabiatımız gereği yapmamız gerekeni, yapmamız gereken ölçüde yapmamızdır diyebilir miyiz?

Kişinin öğrencilik görevi içinde, etrafında dikkat dağıtıcı, keyif verici birçok eylem varken ödevini yapması gerektiği gibi yapması, gelişigüzel değil yapması gerektiği gibi yapması onu iyi insan yapar. Kişinin öğretmen iken öğrencisinin hatasını görmezden gelmeden tamir etmesi yani tembellik etmeden ve acıma duygusuna yenik düşmeden, yapması gerekeni gerektiği gibi yapması kişiyi iyi insan yapar. Kişinin dini vecibeleri yerine getirmesi noktasında, çevresinde tüketebileceği birçok şüpheli yiyecek ve içecek olmasına rağmen, yediği içtiği gıdaların ne kadar dinine uygun olduğunu tespit edip tüketebileceği gıdayı ona göre belirlemesi bu kişiyi iyi insan yapar.

Yapılması gereken iş ve eylemler skalası dahilinde bizi geride tutan, meşgul eden, alıkoyan durumları göz ardı etmek istediğimizde uyacağımız gereken töreler, prensipler, ilkeler bize çok yardımcı olacaktır. İyi insan olmayı kolaylaştıran etkenlerin en önemlisi ilke sahibi olmaktır. İlkelere bağlanan kimseler yüksek medeniyetler kurmuştur. Töresiz, ilkesiz topluluklar bir şekilde silinip gitmiştir. Töreler, bizi yapmamız gerekene bağlar.

Töreler bizim iyi insan olmamıza olanak sağlar. Töreler iyi insanlarla beraber hareket etmemize olanak sağlar. Töreler, birliktelik halinde iken kalplerimizin aynı frekansta atmasına olanak sağlar.

Ahmet A. KEFENOĞLU 08.07.2018 (Proje 99)