Alanında Otorite Olmak Her Sözü Gerçek Kılmaz

Günlerden bir gün... Gece saatlerindeyim. Bir konuda yazı yazmam gerekiyor. Sabırlı ve "konu, konu, konu" diye odaklanmış bir şekilde beklerken aklıma yine safsata örnekleri geliyor. Bu sefer seçtiğim safsata türü de, rahatsız edici şekilde yaygın.

Bir Bilen safsatası (argument to authority)... Bir alanda söz sahibi olduğu söylenen veya bilinen kimsenin sözlerinin herhangi bir veri aranmadan kabul edilmesine dayanan bir safsata türü. Bu tür bir önerme duyduğumuzda "ha o söylüyorsa doğrudur" diyorsak işte o önerme safsata oluyor. Kişinin değil kişinin söylediğinin makul olması önemli.

Örnek: "İsviçreli bilim adamları x marka diş macununu öneriyor." Neden? Neye göre? Söylenen İsviçreli bilim adamlarının İsviçreli olduğuna emin miyiz? O bilim adamlarının arasında belki kadın da vardır. Hepsine birden bilim adamı diyerek aman vermez bir cinsiyetçi olduğunuzu göstermiş oluyorsunuz (!)

Örnek: "Uzmanlar sabahları 1 su bardağı limon suyu içmenin zihni açtığını söylüyor." Hangi uzmanlar? Uzman iseler bile bu tespiti bir deney sonucu mu belirlemişler? Zihni açmanın ölçüsü nedir? Zihin açıklığı bilmediğin bir konuda problem çözmeni sağlar mı? Umduğun zihin açıklığı bir A4 sayfa dolusu metni bir okuyuşta ezberleyebilmek mi?

Yalanın tahakkümünün kalkması için gerçeğin tahakkümü başlamalı. Gerçeğin hüküm sürmesi için de işe kendi kurduğumuz akıl yürütmelere dikkat etmekle başlayıp safsata barındırıp barındırmadığını kontrol etmeliyiz.

Ahmet A. KEFENOĞLU 21.06.2018 (Proje 99)